08 mrt Nieuws | ‘Bewust van voedselkilometers en verspilling’
De eigen zorgboerderij levert al groente aan het restaurant en alle maaltijden bestaan voor een groot deel uit regionale producten. Toch zet ggz-instelling Mondriaan de komende tijd extra stappen om verspilling tegen te gaan en de gezondheid van cliënten en personeel te bevorderen, aangemoedigd door het programma ‘Limburgs Offensief Food’ (LOF).
Het is even voor het middaguur in het restaurant van de hoofdlocatie van ggz-instelling Mondriaan in Maastricht. Sinds zes weken zijn de kroketten, frikandellen en bamihappen gedeeltelijk in de ban en staan gezondere alternatieven op het menu, zoals wraps en krokante bloemkoolnuggets. ‘De reacties van cliënten en medewerkers lopen uiteen’, zegt Yvonne Bessems, coördinator van de catering. ‘Maar we zetten de eetwissel door: ongezonde producten verruilen voor gezonde alternatieven.’
Mondriaan verzorgt geestelijke gezondheidszorg aan jaarlijks tienduizend volwassenen en kinderen. Daarvoor zijn in Zuid-Limburg 37 locaties: van beschermd wonen in de wijk tot intensieve zorg op locatie. Iedere dag worden 350 warme maaltijden bezorgd bij de verschillende afdelingen. Naast gezonde ingrediënten is het tegengaan van verspilling een punt van aandacht. Bessems: ‘We vragen wekelijks na hoeveel maaltijden er niet worden gebruikt en wat daar de reden van is.’
Om verdere voedselverspilling tegen te gaan, is Mondriaan gestart met een proef om maaltijden op de afdelingen zelf warm te maken. ‘Zijn er opeens minder cliënten op een locatie of plannen om buiten de deur te eten, dan kunnen ook minder maaltijden warm worden gemaakt’, zegt Gerard Worms, voormalig teamleider hospitality.
Voor de ggz-instelling staan gezondheid en duurzaamheid in de volle breedte op de agenda en is voedsel een belangrijk onderdeel van de transitie. Zo komt 60 procent van het voedsel via de cateraar uit de eigen regio. Daarnaast heeft Mondriaan een eigen zorgboerderij, de Heihof in Landgraaf. ‘Hier verbouwen cliënten voedsel en dat verkopen ze in de winkel’, zegt Worms. ‘Sla en andere groentes worden in onze restaurants verwerkt’, vult Bessems aan.
LOF-programma
Mondriaan is een van de deelnemers van het LOF-programma. Dit programma is door de partijen F-Fort, Diverzio en Nevi ontwikkeld en uitgevoerd en gefinancierd door provincie Limburg en Rabobank. In acht bootcampsessies zijn verschillende grote inkooporganisaties, waaronder vier zorginstellingen, cateraars en ketenpartners, gezamenlijk op zoek gegaan naar een duurzamere korte keten met eerlijke prijzen voor de Limburgse producenten en rekening houdend met de ecologische voetafdruk.
Bessems is anderhalf jaar geleden ‘blanco’ in het programma gestapt. ‘Kort door de bocht gezegd was bekend welke producten onze leveranciers leveren en daar hield het op. Afgelopen jaar zijn we uit gaan zoeken welke producten er binnenkomen en waar die zijn geproduceerd. We hebben er veel van opgestoken, maar de hele keten in beeld krijgen, blijft een lastige opgave.’
Worms vond het ‘leerzaam’ om ook meer te weten te komen over de prijsvorming van boer tot bord en hoe je ketens daadwerkelijk korter kunt maken. ‘Het is onmogelijk om tientallen boeren en tuinders iedere dag aan de deur te hebben met ieder hun eigen levering, maar met behulp van een lokale logistieke verzamelplaats zie ik best mogelijkheden om nog meer Limburgse producten binnen te krijgen.’
‘Gezonde voeding draagt bij aan de fysieke en mentale gezondheid van onze cliënten en medewerkers’, benadrukt Worms. ‘Via onze leverancier krijgen we goed uitgebalanceerde maaltijden. Maar eten gaat ook over samen de tafel dekken, de tijd nemen en het eten te beleven. De maaltijd bereiden kan ook onderdeel van de behandeling van cliënten zijn. Op onze zorgboerderij is biologische groente produceren zelfs een dagtaak.’
Lange weg
Om ook de eerlijke prijs te betalen, heeft de maatschappij nog een lange weg te gaan, vindt Worms. Hij ziet hier een rol voor de overheid weggelegd om ongezonde voeding te ontmoedigen en gezond eten te stimuleren. De producten die van ver komen, zoals ananas en avocado, ziet hij niet snel van de menukaart verdwijnen.
De medewerkers van de Zuid-Limburgse ggz-instelling hebben afgelopen jaar een beter beeld van de agrarische sector gekregen. Zo is Worms geïnspireerd door de trend van voedselbossen als alternatieve teeltwijze. Bessems heeft tijdens de laatste masterclass van het LOF-programma streekproducten van verschillende boeren en tuinders voorbij zien komen. ‘De passie, de professionaliteit en betrokkenheid van de deelnemers bij hun producten zijn indrukwekkend.’
Andere deelnemers
Zuyd Hogeschool heeft samen met cateraar Vitam vier regionale duurzame leveranciers gevonden, die hun producten direct gaan leveren aan de onderwijsinstelling. De Coöperatie Limburgse Zorgboeren wil, als de coronaregels het toelaten, op Zorgboerderij Ravensbosch in Hulsberg maaltijden bereiden die cliënten mee naar huis kunnen nemen, zodat ze ook op de dagen dat ze niet op de zorgboerderij zijn, een verse maaltijd hebben.
Meer dan honderd boeren en tuinders hebben een plek in de Almanak Gezonde Korte Ketens Limburg. Daarnaast worden locaties gezocht om producten te verzamelen en te leveren aan Limburgse onderwijs- en zorginstellingen.
Lees hier ook het interview met bestuurslid Susanne Görtz over dit onderwerp.
Bron: LLTB (27 februari 2021)
